بازیافت مواد پلاستیکی
پلاستیک‌ها طیف بسیار وسیعی از مواد پلیمری را تشکیل می‌دهند، به طوری که حدود %۵۶ از کل پلیمرهای صنعتی را پلاستیک‌ها تشکیل می‌دهند. پلاستیک از کلمه یونانی (plastikos) به معنی شکل‌پذیر بودن نشات گرفته‌است. مصرف پلاستیک به علت سبکی وزن و عدم شکستگی در صنعت بسیار رایج است و چون به ندرت در اثر تجزیه بیولوژیکی و شیمیایی از بین می‌رود یکی از منابع عمده ایجاد زباله می‌باشد.
شروع مصرف پلاستیک به زمان‌های بسیار قدیم، قبل از کشف پلاستیک‌های سنتزی بازمی‌گردد. پیشرفت و رشد صنعت پلاستیک از سال ۱۹۳۲ میلادی بوده‌است. طی سال‌های ۱۹۳۲ تا ۱۹۴۴ اولین پیشرفت‌های صنعتی در مورد پنج پلیمر عمده گرمانرم امروزی یعنی پلی اتیلن (PET) پلی پروپیلن (PP) پلی وینیل کلراید (PVC) پلی استایرن (PS) و پلی متیل متاکریلات (PMMA) روی داده‌است. از آنجا که پلاستیک قابل تجزیه نیست.
پلاستیک ها را میتوان به دو جنبه حرارتی و کاربردی تقسیم نمود. پلاستیک‌های حرارتی را چه با پلیمر شدن انبساطی و چه تراکمی میتوان تهیه کرد. پلاستیک‌ها را میتوان به دو گروه گرمانرم و گرما سخت تقسیم کرد. پلاستیک‌های گرما نرم در دمای اتاق جامدند و با گرما دادن، نرم و ذوب می‌شوند. گرما نرم‌ها محصولات پلیمری هستند که دارای مولکول‌های خطی زنجیر بلند بوده و به همین دلیل در آنها امکان لغزش مولکول‌ها نسبت به یکدیگر وجود دارد. امروزه گرما نرم‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین دسته مواد پلاستیکی از نظر تجاری به‌شمار می‌روند. بعضی مواد نیز در اثر واکنش‌های تراکمی محصول پلیمری می‌دهند که قابلیت گرما نرم دارند اما در شرایط خاص به دلیل ساختارشان مولکول‌های شاخه ای به هم پیوسته و یک شبکه سه بعدی می‌دهند که پس از قالب‌گیری شکل ثابت به خود می‌گیرند و نمی‌توان به‌طور مجدد آنها را ذوب و دوباره استفاده کرد و در اثر حرارت دادن فقط تخریب می‌شوند به این گروه از پلاستیک‌ها گرما سخت گویند.
مراحل کلی بازیافت پلاستیک
به‌طور کلی ۳ روش برای بازیافت پلاستیک وجود دارد:
– بازیافت مکانیکی
– بازیافت شیمیایی
– بازیافت انرژی
روند بازیافت پلاستیک
مراحل بازیافت زیر برای عموم پلاستیک‌ها صادق است ولی استثناعاتی هم وجود دارد مانند سبد که میتوان آنها را آسیاب نمود و پس از آسیاب بسته بندی و به مرحله گرانول سازی و حتی جهت تولید مجدد سبد ارسال کرد و یا پلاستیکهایی که از خط تولید کارخانه ها می‌آید و تمیز است با پلاستیکهایی که از سطح شهر جمع‌آوری می‌شود متفاوت است. در زیر یک فرآیند کامل را شرح دادیم.
– قرار دادن ضایعات بر روی تسمه نقاله
– جداسازی بر اساس جنس پلاستیک
– جداسازی بر اساس رنگ
– جداسازی مواد دیگر ( فلز، چوب، شیشه و….)
– شستشوی اولیه (پیش شستشو)
– خورد کردن و آسیاب نمودن
– شستشو با آب سرد
– جداسازی در آب سرد بر اساس دانسیته
– شستشوی سایشی جهت از بین بردن اثر چسب و یا ذراتی که به سختی بر روی پلاستیک‌ها چسبیده است
– شستشو با آب گرم: این مرحله از شستشو برای همه مواد پلاستکی لازم نیست و برای برخی الزامی است به عنوان مثال جهت بازیافت PET حتما باید با آبگرم شستشو انجام پذیرد و برای موادی که چرب است نیز باید انجام پذیرد.
– آبگیری
– خشک کردن
– جداسازی لیبل ( این مرحله در برخی از خطها در ابتدای خط است )
– کندر ( جهت نایلونها و مواد پلاستیکی سبک)
– تولید گرانول ( این مرحله توسط اکسترودر انجام میپذیرد )
نحوه بازیافت مواد پلاستیکی
در فرایند بازیافت مواد پلاستیکی نوع پلیمری که باید بازیافت شود مدنظر قرار می گیرد.بدین ترتیب که هر نوع پلیمر جدا از انواع دیگر بازیافت می شوند، در غیر این صورت فرایند بازیافت با اشکال روبه رو خواهد شد.
به عنوان مثال: پلی اتیلن ها با هم، پلی پروپیلن ها با هم و پلی آمیدها با هم بازیافت می شوند، چرا که هنگام فرایند بازیافت مواد پلاستیکی را خرد سپس ذوب کرده و مجدداً مورد استفاده قرار می دهند بنابراین اگر ترکیبی از مواد پلاستیکی مختلف نظیر ظروف یک بار مصرف با انواع مختلف خرد و سپس ذوب شوند، با توجه به متفاوت بودن نقطه ذوب ترکیب ناهمگونی ایجاد می شود.
